Τι Είναι Η Οισοφαγίτιδα
Η οισοφαγίτιδα είναι η φλεγμονή του οισοφάγου, του σωλήνα ο οποίος μεταφέρει την τροφή από το στόμα στο στομάχι. Η φλεγμονή μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια και αφορά κατά κύριο λόγο ενήλικες και σπάνια παιδιά. Η κατάσταση αυτή μπορεί να εξελιχθεί σε στένωση ή ουλώδη ρίκνωση του οισοφάγου, να επιδεινώσει τα διάφορα συμπτώματα (καούρα, οπισθοστερνικό άλγος, δυσκαταποσία κ.ά.) ή να οδηγήσει σε άλλα σύνδρομα όπως ο οισοφάγος Barrett.
Ποια Συμπτώματα Εμφανίζει Η Οισοφαγίτιδα
Η οισοφαγίτιδα μπορεί να εκφράζεται με μια σειρά από συμπτώματα, τα οποία δεν είναι πάντα κοινά ή ίδιας συχνότητας και έντασης για όλους τους ασθενείς. Η συμπτωματολογία της φλεγμονής συνήθως εκφράζεται μετά το φαγητό και ενδέχεται να διαρκεί για ώρες. Σε κάποιες περιπτώσεις, συμπτώματα εμφανίζονται και πριν τον ύπνο με άδειο στομάχι ή κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης. Η συμπτωματολογία μπορεί να περιλαμβάνει κάτι από τα παρακάτω:
- Δυσκολία στην κατάποση, ειδικά όταν πρόκειται για στερεές τροφές (δυσφαγία)
- Πόνο κατά την κατάποση (οδυνοφαγία)
- Πρησμένες αμυγδαλές, βραχνάδα ενώ μπορεί να συνυπάρχει και βήχας
- Οπισθοστερνικό άλγος (ο λεγόμενος με απλά λόγια πόνος στο στήθος), που μπορεί να αντανακλά και στην πλάτη
- Οπισθοστερνικό καύσο (καούρα)
- Ενσφήνωση τροφής στον οισοφάγο (το φαγητό “κολλάει” στον οισοφάγο και δεν προχωρά προς το στομάχι)
- Ξινή γεύση ή σάλια ανάμεικτα με βλέννα (φλέματα)
- Άφθες
- Ναυτίες
- Εμετούς
- Δυσάρεστη αναπνοή (κακοσμία στόματος)
- Παλινδρόμηση τροφής ή οξέος
Πού Οφείλεται
Τα αίτια της οισοφαγίτιδας είναι πολλά όπως και οι παράγοντες κινδύνου οι οποίοι ενδεχομένως συμβάλλουν, ανά περιπτώσεις, στην ανάπτυξή της. Μερικές από τις αιτίες και τους παράγοντες αυτούς είναι οι εξής:
- Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ): Πρόκειται για μία από τις συχνότερες αιτίες, λόγω της επιστροφής οξέος στο κατώτερο τμήμα του οισοφάγου.
- Διαφραγματοκήλη: Μαζί με τη ΓΟΠ συγκαταλέγεται στα συνηθέστερα αίτια πρόκλησης οισοφαγίτιδας.
- Αχαλασία οισοφάγου: Πρόκειται για μια κατάσταση η οποία οδηγεί σε οισοφαγίτιδα εξαιτίας της συνεχούς παραμονής των τροφών στον οισοφάγο, κάτι το οποίο οφείλεται στην αδυναμία διάνοιξης του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα.
- Λήψη κάποιων φαρμάκων: Χαρακτηριστικά παραδείγματα σκευασμάτων που ενισχύουν την πιθανότητα εμφάνισης οισοφαγίτιδας είναι τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, η κορτιζόνη και η ασπιρίνη, όταν πρόκειται για μακροχρόνια λήψη.
- Λοιμώξεις από μύκητες και ιούς: Ειδικά σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς, διάφοροι ιοί και μύκητες (π.χ.) ο κίνδυνος αυξάνουν τον κίνδυνο πρόκλησης οισοφαγίτιδας.
- “Κακές” διατροφικές και άλλες συνήθειες: Το κάπνισμα σε συνδυασμό ή όχι με την κατανάλωση μεγάλης ποσότητας καφέ, αλκοόλ και σοκολάτας, καθώς και τα μεγάλα γεύματα, η κατανάλωση φαγητού πριν την κατάκλιση, οι λιπαρές και οι πικάντικες τροφές αυξάνουν την πιθανότητα να προκύψει οισοφαγίτιδα.
- Παχυσαρκία: Η παχυσαρκία συνδέεται με την οισοφαγίτιδα τόσο λόγω της ΓΟΠ από την οποία πάσχουν συχνά παχύσαρκα άτομα όσο και εξαιτίας των κακών συνηθειών διατροφής που, πολλές φορές, συνυπάρχουν.
- Αύξηση πίεσης στην κοιλιά: Καταστάσεις όπως η προαναφερθείσα παχυσαρκία και η εγκυμοσύνη σχετίζονται πολύ συχνά με την οισοφαγίτιδα.
Τύποι Οισοφαγίτιδας
Υπάρχουν διάφοροι τύποι οισοφαγίτιδας, οι οποίοι προκύπτουν από τον λόγο εξαιτίας του οποίου έχουν προκληθεί. Έτσι, προκύπτει:
- Η οισοφαγίτιδα η οποία συνδέεται με τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ)
- Η λοιμώδης οισοφαγίτιδα η οποία έχει προκληθεί από κάποιο βακτήριο, ιό ή μύκητα
- Η ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα η οποία σχετίζεται συχνά με οικογενειακό ιστορικό της πάθησης και ιστορικό αλλεργιών του ασθενή
- Η οισοφαγίτιδα η οποία έχει προκύψει έπειτα από μεταμόσχευση μυελού των οστών
- Η οισοφαγίτιδα η οποία συνοδεύει τον καρκίνο του οισοφάγου ή τον μεταστατικό καρκίνο στον οισοφάγο
Βαθμοί Ταξινόμησης Οισοφαγίτιδας – Στάδια
Τα στάδια της οισοφαγίτιδας η οποία οφείλεται σε γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, βάσει της ταξινόμησης Los Angeles, είναι τα εξής 4:
- Στάδιο Α: Στου 1ου βαθμού οισοφαγίτιδες υπάρχει μεν μία ή και περισσότερες λύσεις της συνέχειας του βλεννογόνου με ≤5 mm μήκος, αλλά χωρίς να εκτείνονται ανάμεσα στις κορυφές των δύο βλεννογονικών πτυχών.
- Στάδιο Β: Στις οισοφαγίτιδες 2ου βαθμού έχουμε μία ή περισσότερες της μίας λύσεις με >5 mm μήκος αλλά χωρίς διασπορά ανάμεσα στις δύο βλεννογονικές πτυχές.
- Στάδιο C: Σε μια οισοφαγίτιδα 3ου βαθμού υπάρχει μία λύση, ή και περισσότερες, με έκταση σε περισσότερες από δύο πτυχές του και στην περιφέρεια του οισοφάγου σε ποσοστό <75%.
- Στάδιο D: Στου 4ου βαθμού οισοφαγίτιδες έχουμε 1 ή και περισσότερες βλάβες στο βλεννογόνο οι οποίες καλύπτουν την περιφέρεια του οισοφάγου σε ποσοστό 75% τουλάχιστον.
Πώς Γίνεται Η Διάγνωση
Η διάγνωση της οισοφαγίτιδας γίνεται μέσω των παρακάτω εξετάσεων και ενεργειών από τον γενικό χειρουργό:
- Λήψη ιστορικού και κλινική εξέταση: Πρόκειται για ένα απαραίτητο βήμα, ώστε να καταγραφούν τα διάφορα συμπτώματα και να εντοπιστούν οι πιθανοί παράγοντες κινδύνου.
- Γαστροσκόπηση (ενδοσκοπικός έλεγχος – ενδοσκόπηση): Πραγματοποιείται ούτως ώστε ο γιατρός να έχει άμεση εικόνα του ανώτερου γαστρεντερικού συστήματος και να κάνει λήψη βιοψιών.
- Άλλες εξετάσεις: Το βαριούχο γεύμα, η pH-μετρία, η μανομετρία και η βιοψία του οισοφάγου αποτελούν εξετάσεις οι οποίες συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό τόσο στη διάγνωση όσο και στον σχεδιασμό της καλύτερης θεραπείας για την οισοφαγίτιδα.
Κατάλληλη Θεραπεία Για Οισοφαγίτιδα
Η θεραπεία της οισοφαγίτιδας εξαρτάται από την αιτία η οποία τη δημιούργησε.
- Οισοφαγίτιδα λόγω ΓΟΠ: Στην περίπτωση αυτή, η οποία είναι και η πιο συχνή, συστήνονται φάρμακα τα οποία μπορούν να οδηγήσουν είτε στη μείωση είτε και την εξουδετέρωση της παραγωγής γαστρικών οξέων. Εάν επιμένει, χρειάζεται χειρουργική αντιμετώπιση.
- Οισοφαγίτιδα εξαιτίας διαφραγματοκήλης: Ίσως κριθεί απαραίτητο από τον γενικό χειρουργό να γίνει χειρουργική επέμβαση.
- Οισοφαγίτιδα από αχαλασία οισοφάγου: Στους ασθενείς αυτούς αφού ολοκληρωθεί ενδελεχής έλεγχος με μανομετρία οισοφάγου, αξονική τομογραφία, γαστροσκόπηση και βιοψίες, η αντιμετώπιση είναι αποκλειστικά χειρουργική με μυοτομή κατά Heller.
- Οισοφαγίτιδα από συγκεκριμένα φάρμακα: Στις περιπτώσεις αυτές είναι χρήσιμο να τροποποιηθεί η συχνότητα ή η ποσότητα λήψης των φαρμάκων που έχουν οδηγήσει στην πάθηση.
- Οισοφαγίτιδα από λοίμωξη: Εδώ απαιτείται λήψη αντιβιοτικών με στόχο την εκρίζωση του βακτηρίου ή των μυκήτων που υπάρχουν στον οισοφάγο.
Οισοφαγίτιδα Και Διατροφή – Συμβουλές
Η διατροφή και οι καθημερινές συνήθειες παίζουν καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη και αντιμετώπιση της οισοφαγίτιδας, οπότε αποφεύγοντας συγκεκριμένες τροφές και εντάσσοντας άλλες στη ζωή του ο ασθενής, σε συνδυασμό με την τήρηση ορισμένων οδηγιών, μπορεί να βελτιώσει την καθημερινότητά του.
Τι Να Αποφεύγετε
Συστήνεται να αποφεύγονται τα παρακάτω, καθώς εντείνουν τα διάφορα συμπτώματα της οισοφαγίτιδας:
- Καφεΐνη
- Σοκολάτα
- Αλκοόλ
- Πικάντικες τροφές
- Λιπαρά τρόφιμα
- Πολύ όξινα τρόφιμα (π.χ. εσπεριδοειδή, ντομάτα)
Τι Να Προτιμάτε
Καλό θα είναι για έναν ασθενή με οισοφαγίτιδα να προτιμά:
- Μικρά και συχνά γεύματα
- Μαγειρεμένα λαχανικά
- Βρώμη
- Μπανάνες
- Τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες και προβιοτικά (π.χ. κεφίρ)
Συμβουλές
Μερικές βασικές συμβουλές στην περίπτωση της οισοφαγίτιδας είναι οι εξής:
- Αποφυγή κατάκλισης – ύπνου για 2-3 ώρες μετά το φαγητό
- Καλή μάσηση του φαγητού
- Ανύψωση της κεφαλής του κρεβατιού κατά 10–15 εκ.
- Αποφυγή καπνίσματος
- Επιλογή άνετων ρούχων, όχι στενών ώστε να μην αυξάνεται η πίεση στην κοιλιά
Ο Δρ. Στέφανος Λαζαρίδης είναι Γενικός Χειρουργός και Λαπαροσκόπος Χειρουργός με εξειδίκευση στο ανώτερο πεπτικό και βρίσκεται στη διάθεσή σας για να σας δώσει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες και να απαντήσει στα ερωτήματά σας σχετικά με την οισοφαγίτιδα. Μάθετε τι είναι, ποια συμπτώματα συνοδεύουν την πάθηση, από τι προκαλείται και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Πραγματοποιήστε την επικοινωνία σας με τον γιατρό και κλείστε ραντεβού στο ιατρείο του στο Μαρούσι.