Τι Είναι Η Πέτρα Στη Χολή;
Η πέτρα στη χολή ή χολολιθίαση αποτελεί την πιο συχνή πάθηση της χοληδόχου κύστης. Οι χολόλιθοι ή πέτρες, όπως αναφέρονται συνήθως, αναπτύσσονται όταν ουσίες που φυσιολογικά περιέχονται σε υγρή μορφή στη χολή (όπως χοληστερόλη, χολικά άλατα και ασβέστιο) ή ουσίες από το αίμα (όπως η χολερυθρίνη) σχηματίζουν σκληρά σωματίδια που εμποδίζουν την έξοδο από τη χοληδόχο κύστη προς τους χοληφόρους σωλήνες. Οι χολόλιθοι τείνουν, επίσης, να σχηματίζονται, όταν η χοληδόχος κύστη δεν αδειάζει πλήρως ή αρκετά συχνά. Το μέγεθός τους ποικίλλει από έναν κόκκο άμμου (η λεγόμενη χολική λάσπη ή λάσπη στη χολή) ή τόσο μεγάλο όσο ένα αυγό!
Ποια Συμπτώματα Εμφανίζουν Οι Πέτρες Στη Χολή
Η ύπαρξη χολολίθων είναι αρκετά συχνό φαινόμενο. Πολλές φορές είναι εντελώς ασυμπτωματική, ωστόσο, μπορεί να παρουσιάσει διάφορα συμπτώματα, άλλοτε πιο ήπια και άλλοτε πιο έντονα. Στη συμπτωματολογία της χολολιθίασης περιλαμβάνονται τα εξής:
- πόνος στο δεξί πάνω μέρος της κοιλιάς, ο οποίος ανά περιπτώσεις αντανακλάται και στη δεξιά πλευρά της πλάτης
- αίσθηση βάρους στο στομάχι
- ναυτία- εμετούς
- δυσφορία μετά τα γεύματα
- φούσκωμα
Πολλά από τα συμπτώματα της λιθίασης της χοληδόχου κύστης είναι κοινά με άλλες παθήσεις του στομάχου όπως γαστρίτιδα, έλκος, και γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση
Πώς Δημιουργείται Η Πέτρα Στη Χολή;
Όσον αφορά το πώς δημιουργείται μια μικρή ή μεγάλη πέτρα στη χολή, μπορούμε να μιλάμε περισσότερο για ορισμένους παράγοντες κινδύνου οι οποίοι ενισχύουν την πιθανότητα ανάπτυξής τους παρά για αίτια. Οι βασικοί παράγοντες που συμβάλλουν στον κίνδυνο χολολιθίασης είναι οι παρακάτω:
- η παχυσαρκία
- η μεγάλη και απότομη απώλεια βάρους
- οι επεμβάσεις παχυσαρκίας / βαριατρικά χειρουργεία
- ο σακχαρώδης διαβήτης
- η ηλικία (άνω των 40 ετών)
- τα φάρμακα που περιέχουν οιστρογόνα
- το οικογενειακό ιστορικό χολόλιθων
- το θηλυκό γένος και άλλες καταστάσεις που επηρεάζουν το πώς απορροφώνται τα θρεπτικά συστατικά
Πώς Γίνεται Η Διάγνωση
Η διάγνωση των λίθων της χοληδόχου κύστης γίνεται κυρίως με υπέρηχο άνω κοιλίας. Είναι η πιο ειδική και ταυτόχρονα απλούστερη εξέταση. Κατόπιν, εφόσον απαιτείται από το ιστορικό και τα συμπτώματα του ασθενούς μπορεί να χρειαστούν και αιματολογικές εξετάσεις, ενώ σε κάποιες ειδικές περιπτώσεις (χοληδοχολιθίαση, παγκρεατίτιδα, υποψία κακοήθειας) απαιτούνται πιο ειδικές εξετάσεις όπως αξονική ή μαγνητική τομογραφία, γαστροσκόπηση και άλλα. Η χολολιθίαση αποτελεί συχνά ένα τυχαίο εύρημα σε υπερηχογράφημα για άλλους λόγους, σε άτομα που ποτέ δεν είχαν ενόχληση.
Αναφορικά με το πότε χειρουργείται η πέτρα στη χολή, θα πρέπει να έχουμε υπόψη πως, παρόλο που οι χολόλιθοι είναι η αιτία πολλών παθήσεων της χοληδόχου κύστης όπως διαπιστώνεται παρακάτω, η τυχαία ανεύρεσή τους σε ασυμπτωματικό άτομο δεν αποτελεί ένδειξη χειρουργικής επέμβασης (χολοκυστεκτομής). Σε αυτές τις τυχαίες ασυμπτωματικές περιπτώσεις, ωστόσο, είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε όλα τα σχετικά συμπτώματα, ώστε αν και όταν εμφανιστούν να ζητήσουμε ιατρική βοήθεια εγκαίρως. Πολλοί ασυμπτωματικοί ασθενείς επιλέγουν την χειρουργική θεραπεία προληπτικά, προκειμένου να μην ζουν με διατροφικούς περιορισμούς και άγχος.
Επιπλοκές
Οι πέτρες στη χολή έχουν συνδεθεί με ορισμένες επιπλοκές, οι οποίες αναλύονται στη συνέχεια.
Κολικός Χοληφόρων
Κολικός Χοληφόρων
Σε πολλές περιπτώσεις, οι χολόλιθοι προκαλούν προσωρινή απόφραξη της χοληδόχου κύστης, η οποία εξακολουθεί να συσπάται προκειμένου να αδειάσει την περιεχόμενη χολή, προκαλώντας διαλείποντα πόνο στο δεξιό άνω τεταρτημόριο της κοιλιάς ή στο στομάχι (επιγάστριο). Το φαινόμενο αυτό, το οποίο ονομάζεται κολικός χολής ή κολικός χοληφόρων, συνηθέστερα συμβαίνει μετά την κατανάλωση τροφής, ο πόνος είναι αρκετά έντονος, μπορεί να συνοδεύεται από εμετό και διαρκεί έως 4 ώρες. Η αυτόματη ύφεση των συμπτωμάτων συμβαίνει είτε γιατί οι χολόλιθοι μετακινούνται απελευθερώνοντας τη ροή της χολής είτε γιατί οι συσπάσεις σταματούν. Εφόσον υπάρξει ένα τέτοιο επεισόδιο, οι πιθανότητες επανάληψής του ή εμφάνισης χολοκυστίτιδας αυξάνονται δραματικά.
Χολοκυστίτιδα
Χολοκυστίτιδα
Η χολοκυστίτιδα αποτελεί μία από τις συνήθεις επιπλοκές της χολολιθίασης και μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια.
Οξεία Χολοκυστίτιδα
Η οξεία χολοκυστίτιδα, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, προκαλείται από χολόλιθους. Στην προκειμένη περίπτωση, η απόφραξη της χοληδόχου κύστης εγκαθίσταται με αποτέλεσμα τη διάταση και οξεία φλεγμονή του τοιχώματος. Κλινικά εκδηλώνεται με ισχυρό πόνο στο πάνω δεξιά ή στο πάνω μεσαίο τμήμα της κοιλιάς (επιγάστριο). Συνηθέστερα, εμφανίζεται αμέσως μετά το γεύμα και κυμαίνεται από οξύ διακεκομμένο άλγος μέχρι βύθιο συνεχή πόνο, ο οποίος μπορεί να ακτινοβολεί στον δεξιό ώμο ή και στον θώρακα.
Η οξεία χολοκυστίτιδα μπορεί επίσης να προκαλέσει:
- πυρετό
- ναυτία
- εμετό
- ίκτερο
- χρόνια χολοκυστίτιδα
Χρόνια Χολοκυστίτιδα
Μετά από αρκετά επεισόδια οξείας χολοκυστίτιδας, η χοληδόχος κύστη μπορεί να συρρικνωθεί και να χάσει την ικανότητά της να αποθηκεύει και να απελευθερώνει χολή, οπότε έχουμε την επονομαζόμενη χρόνια χολοκυστίτιδα. Συνήθως διαγιγνώσκεται υπερηχογραφικά όπου περιγράφεται ως «πάχυνση τοιχώματος της χοληδόχου κύστης» ή «ρικνή χοληδόχος κύστη», σε άτομα που είχαν ήδη πολλαπλά επεισόδια οξείας χολοκυστίτιδας ή κολικούς χοληφόρων στα οποία δεν έδωσαν σημασία.
Η αντιμετώπιση ενός οξέος επεισοδίου μπορεί να είναι συντηρητική με αντιβιοτικά, ενδοφλέβια υγρά και νοσηλεία (σε άτομα με σοβαρά προβλήματα υγείας ή σε υπερήλικες) ή χειρουργική. Η άμεση λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή συνιστάται εντός των πρώτων 72 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων ή όταν η συντηρητική αντιμετώπιση αποτυγχάνει. Μετά από ένα επεισόδιο χολοκυστίτιδας, η πιθανότητα επανάληψης αυξάνεται κατά 50%. Κατά συνέπεια συνιστάται η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης (της χολής, όπως συχνά αποκαλείται η χοληδόχος κύστη) το συντομότερο δυνατό.
Χολαγγειίτιδα Και Παγκρεατίτιδα
Χολαγγειίτιδα Και Παγκρεατίτιδα
Η χολαγγειίτιδα αποτελεί μια πολύ σοβαρή κατάσταση η οποία ενδέχεται να προκληθεί από τις πέτρες στη χολή. Πρόκειται για μια επιπλοκή όπου μια πέτρα περνάει μαζί με τη χολή από το μεγάλο σωληνάκι της χοληδόχου κύστης και χοληδόχου πόρου και ουσιαστικά φράσσει το συκώτι (χοληδοχολιθίαση). Η παγκρεατίτιδα είναι η πιο σοβαρή επιπλοκή της χολολιθίασης, καθώς η πέτρα αποφράσσει το πάγκρεας, προκαλώντας βαριά συστημική φλεγμονή με αυξημένα ποσοστά θανάτου ακόμη και σε νέους υγιείς ασθενείς. Κοινά χαρακτηριστικά των δύο παθήσεων είναι ο πολύ ισχυρός πόνος στην κοιλιά και στην πλάτη, ο υψηλός πυρετός και ο ίκτερος (κίτρινα μάτια/δέρμα) Και οι δύο περιπτώσεις απαιτούν άμεση και εντατική αντιμετώπιση με ειδικές επεμβάσεις (ERCP, λαπαροσκοπική διερεύνηση χοληδόχου πόρου)
Θεραπεία Της Χολολιθίασης
Η χολολιθίαση, όπως και οι πολύποδες και ο καρκίνος της χοληδόχου κύστης, απαιτεί αποκλειστικά χειρουργική θεραπεία. Η εγχείρηση για την αντιμετώπιση της πάθησης σημαίνει ουσιαστικά αφαίρεση της χοληδόχου κύστης (μαζί με τις πέτρες) τόσο για άμεσα θεραπευτικούς λόγους όσο και για λόγους πρόληψης των σοβαρότερων επιπλοκών που αναφέρθηκαν προηγουμένως. Η χολοκυστεκτομή είναι η χειρουργική επέμβαση που δίνει τη λύση και πλέον γίνεται αποκλειστικά με λαπαροσκόπηση, ωφελώντας τους ασθενείς σε πολλά επίπεδα.
Η χολοκυστεκτομή λαπαροσκοπικά γίνεται με μερικές μικρού μεγέθους οπές στο κοιλιακό τοίχωμα, διαρκεί 30-60 λεπτά και οι ασθενείς συνήθως παίρνουν εξιτήριο εντός της ίδιας ημέρας ή την επόμενη του χειρουργείου (σε σπάνιες περιπτώσεις). Από τα πολλαπλά πλεονεκτήματά της ξεχωρίζουν τα εξής:
- η γρήγορη ανάρρωση
- η άμεση επάνοδος στην εργασία και την καθημερινότητα
- ο ελάχιστος μετεγχειρητικός πόνος
- η ελαχιστοποίηση των ενδεχόμενων επιπλοκών
- η απουσία περιορισμού στη διατροφή μετά τις 48 ώρες
Ο Δρ. Στέφανος Λαζαρίδης είναι Γενικός Χειρουργός και Λαπαροσκόπος Χειρουργός και βρίσκεται στη διάθεσή σας για να σας δώσει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες και να απαντήσει στα ερωτήματά σας σχετικά με τις πέτρες στη χολή (χολολιθίαση). Μάθετε τι είναι οι χολόλιθοι ή πέτρες στη χολή, πώς φεύγουν και το κόστος της λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής. Πραγματοποιήστε την επικοινωνία σας με τον γιατρό και κλείστε ραντεβού στο ιατρείο του στο Μαρούσι.
Συχνές Ερωτήσεις
Πώς Φεύγουν Οι Πέτρες Στη Χολή;
Για να φύγουν οι πέτρες στη χολή απαιτείται χειρουργική επέμβαση, η λεγόμενη χολοκυστεκτομή που σήμερα γίνεται λαπαροσκοπικά. Η χολοκυστεκτομή με τη χρήση λαπαροσκοπίου και ειδικών εργαλείων και χειρουργικού εξοπλισμού αποτελεί μια εξαιρετικά ασφαλή και αποτελεσματική μέθοδο, με ελάχιστες πιθανότητες πρόκλησης επιπλοκών.
Έχω Πέτρα Στη Χολή, Τι Πρέπει Να Τρώω;
Η διατροφή από μόνη της δεν επηρεάζει τη χοληδόχο κύστη από την άποψη ότι μπορούν να προκληθούν προβλήματα εξαιτίας της. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες ομάδες τροφών οι οποίες συστήνεται να αποφεύγονται ή να καταναλώνονται όσο το δυνατόν λιγότερο. Πρόκειται για τις ομάδες οι οποίες περιλαμβάνουν τροφές οι οποίες είναι πλούσιες σε λιπαρά, όπως τα τηγανιτά και τα γαλακτοκομικά που είναι πλήρη σε λιπαρά.
Έχω μόνο μικρές πέτρες/λάσπη. Μπορώ να περιμένω να πέσουν ή να μεγαλώσουν;
Οι μεγάλες πέτρες μπορεί να ακούγονται πιο εντυπωσιακές ή επικίνδυνες, στην πραγματικότητα ωστόσο, ισχύει το αντίθετο. Όσο πιο μικρές οι πέτρες τόσο πιθανότερο να «χωρέσουν» στα σωληνάκια (χοληφόρα) και να προκαλέσουν τις «βαρύτερες» επιπλοκές όπως χολαγγειίτιδα ή παγκρεατίτιδα. Το ίδιο ισχύει σε μεγάλο βαθμό και για τη λεγόμενη «χολική λάσπη» ουσιαστικά δηλαδή πάρα πολλές και μικρές πέτρες. Οι μεγάλοι χολόλιθοι από την άλλη (>1εκ) συνήθως προκαλούν χολοκυστίτιδα ενώ σε ακραίες περιπτώσεις (>4 εκ) αυξάνεται η πιθανότητα ανάπτυξης κακοήθειας.
Άκουσα για φάρμακα/δίαιτες που μπορεί να «σπάσουν» τις πέτρες! Να τα πάρω;
Πράγματι κάποια στιγμή στο παρελθόν δοκιμάστηκε και αυτό. Η απάντηση ωστόσο είναι ξεκάθαρα ΟΧΙ. Για 2 λόγους:
Α. γιατί μικραίνοντας τις πέτρες, αυξάνουμε τις πιθανότητες για σοβαρότερες επιπλοκές αφού «χωράνε» να περάσουν στα χοληφόρα
Β. Ακόμη και αν τελικά «περάσουν» ή εξαφανιστούν οι πέτρες, αυτό είναι πρόσκαιρο. Η εμφάνιση λιθων στη χοληδόχο σημαίνει ότι η ίδια η κύστη «πάσχει» και δεν μπορεί να διατηρήσει την χολή σε υγρή μορφή, κατά συνέπεια, ακόμη και αν «εξαφανιστούν» οι πέτρες, σχεδόν σίγουρα θα «ξαναγίνουν».
