Επιπλοκές μετά από Γαστρικό Μανίκι (Sleeve)
1. Εισαγωγή: Το γαστρικό μανίκι είναι ασφαλές — αλλά όχι χωρίς επιπλοκές
Το γαστρικό μανίκι (sleeve) είναι η πιο συχνά πραγματοποιούμενη επέμβαση στη βαριατρική χειρουργική, λόγω της αποτελεσματικότητας και της σχετικής της απλότητας. Είναι μια ασφαλής μέθοδος, όταν γίνεται σωστά και με την απαραίτητη εμπειρία, και έχει βοηθήσει εκατομμύρια ανθρώπους να βελτιώσουν την υγεία και τη ζωή τους.
Όπως όμως συμβαίνει με κάθε χειρουργική επέμβαση, επιπλοκές μετά από γαστρικό sleeve υπάρχουν έστω και αν δεν είναι συχνές.
Κάποιες εμφανίζονται τις πρώτες ημέρες ή εβδομάδες, και είναι ευρέως γνωστές. Άλλες όμως μπορεί να εμφανιστούν μήνες ή και χρόνια αργότερα — και να επηρεάζουν διακριτικά αλλά σημαντικά την καθημερινότητα, τη θρέψη ή την ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Δεν χρειάζεται να πανικοβάλλεται κανείς με κάθε ενόχλημα, ούτε να θεωρεί κάθε ενόχληση “επιπλοκή”. Επουδενί όμως δεν πρέπει να αγνοούνται αναγνωρισμένα πρώιμα συμπτώματα μέχρι να είναι αργά. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τι μπορεί να προκύψει, ώστε:
– Να το αναγνωρίσουμε εγκαίρως ως πιθανή επιπλοκή
– Να απευθυνθούμε στον σωστό άνθρωπο
– Να πάρουμε τη σωστή απόφαση — χωρίς καθυστέρηση, αλλά και χωρίς υπερβολή
Σε αυτό το άρθρο θα δείτε τις πιθανές επιπλοκές του γαστρικού μανικιού, χωρισμένες ανάλογα με το πότε εμφανίζονται, πώς επηρεάζουν και τι πρέπει να προσέξετε.
2. Άμεσες επιπλοκές (0–30 ημέρες)
Οι άμεσες επιπλοκές εμφανίζονται συνήθως εντός των πρώτων 30 ημερών μετά την επέμβαση. Σε πραγματικά εξειδικευμένα και έμπειρα χέρια, η πιθανότητά τους είναι εξαιρετικά χαμηλή — αλλά η σοβαρότητά τους απαιτεί υψηλή εγρήγορση. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία, συχνά δύσκολη και χρονοβόρα, δεν είναι πεδίο για ερασιτεχνισμούς και πειραματισμούς. Οι περισσότεροι ασθενείς περνούν την άμεση μετεγχειρητική περίοδο χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, αλλά είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ποια συμπτώματα μπορεί να υποδηλώνουν κάτι πιο σοβαρό.
Σε αυτή την ενότητα παρουσιάζονται οι συχνότερες και πιο σημαντικές άμεσες επιπλοκές, τι προκαλούν, πώς αναγνωρίζονται και πώς αντιμετωπίζονται.
2.1 Διαφυγή από τη γραμμή συρραφής
Η διαφυγή είναι η πιο τρομακτική και δυνητικά επικίνδυνη επιπλοκή μετά από γαστρικό μανίκι. Μπορεί να οδηγήσει σε περιτονίτιδα, σηψαιμία, εισαγωγή σε ΜΕΘ, διασωλήνωση, και σε ορισμένες περιπτώσεις σε πολλαπλές επανεπεμβάσεις ή ακόμη και θάνατο.
Η “διαφυγή” σημαίνει ότι το περιεχόμενο του στομάχου διαρρέει προς την κοιλιά, επειδή το σημείο της συρραφής είτε δεν έκλεισε απόλυτα, είτε δεν επουλώθηκε σωστά.
Μπορεί να εμφανιστεί από την πρώτη ώρα μέχρι και τη 10η ημέρα μετά την επέμβαση. Μετά από αυτό το διάστημα, η πιθανότητα διαφυγής προσεγγίζει το μηδέν.
Η διαφυγή είναι επιπλοκή που μπορεί να προληφθεί — αλλά όχι να αποκλειστεί. Γι’ αυτό, σε κάθε sleeve οφείλουν να γίνουν τουλάχιστον ένα — και ιδανικά δύο — τεστ στεγανότητας.
Είναι σχεδόν εγκληματικό να μην πραγματοποιηθούν, καθώς:
- αν δεν υπάρχει διαρροή, τότε η επέμβαση ολοκληρώνεται με πολύ υψηλό επίπεδο ασφάλειας
- αν ανιχνευθεί διαρροή, τότε ο χειρουργός οφείλει να παρέμβει επιτόπου — με επιδιόρθωση
Όταν η γραμμή συρραφής είναι στεγανή στα τεστ, η πιθανότητα διαφυγής περιορίζεται στις περιπτώσεις όπου η επούλωση δεν είναι επαρκής — κάτι που επηρεάζεται:
- από προεγχειρητικούς παράγοντες (π.χ. υπνική άπνοια → υποξαιμία, χαμηλές πρωτεΐνες, υποθρεψία)
- από μετεγχειρητική διατροφή (πρωτεϊνική επάρκεια από την πρώτη κιόλας ημέρα)
Τα συνηθέστερα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- πυρετό
- ταχυκαρδία
- πόνο ψηλά στην κοιλιά, στη μέση γραμμή ή αριστερά κάτω από τον θώρακα
- αδυναμία, τάση για εμετό, δυσφορία
Η διαφυγή είναι μια επιπλοκή που απαιτεί στρατηγική, όχι πανικό. Με τη έγκαιρη αναγνώριση και αξιολόγηση, οι περισσότερες περιπτώσεις αντιμετωπίζονται με επιτυχία.
Η αντιμετώπιση εξαρτάται από:
- τη χρονική στιγμή εμφάνισης (πρώιμη ή καθυστερημένη)
- τη γενική κατάσταση του ασθενούς
- και τον εντοπισμό / μέγεθος της διαρροής
Πρώιμη διαφυγή (εντός 48 ωρών): Χειρουργική επανεπέμβαση είναι συχνά η πιο αποτελεσματική και ασφαλής λύση.
Καθυστερημένη διαφυγή (μετά τις 3–4 ημέρες): Η χειρουργική προσέγγιση γίνεται πιο δύσκολη και δίνεται έμφαση σε:
– ενδοσκοπικές τεχνικές
– παροχέτευση συλλογών με ακτινολογική καθοδήγηση
– παρεντερική ή εντερική διατροφή
– εντατική φαρμακευτική αγωγή και υποστήριξη οργάνων
Ο πανικός είναι κακός σύμβουλος — αυτό που απαιτείται είναι ψυχραιμία, έγκαιρη διάγνωση και πλάνο δράσης με εφεδρείες. Η διαχείριση πρέπει να γίνεται από ομάδα που έχει εμπειρία και πραγματική εξειδίκευση. Η διαφυγή δεν συγχωρεί πειραματισμούς.
2.2 Πόνος – Τι είναι φυσιολογικό και τι όχι
Ο μετεγχειρητικός πόνος είναι αναμενόμενο φαινόμενο μετά από οποιαδήποτε επέμβαση — και το γαστρικό μανίκι δεν αποτελεί εξαίρεση. Το ζητούμενο όμως δεν είναι “να μην πονέσετε καθόλου”, αλλά ο πόνος να είναι απολύτως ελεγχόμενος, αναμενόμενος και ελάχιστης διάρκειας.
Η λαπαροσκοπική χειρουργική, αλλά κυρίως οι σύγχρονοι διεγχειρητικοί και μετεγχειρητικοί χειρισμοί, εγγυώνται ένα πολύ χαμηλό επίπεδο πόνου σε σχέση με τη βαρύτητα της επέμβασης.
Σήμερα διαθέτουμε παυσίπονα τόσο αποτελεσματικά, ώστε πρακτικά να μπορούμε να μηδενίσουμε τον πόνο. Ωστόσο, τα ισχυρά αυτά φάρμακα έχουν παρενέργειες, όπως:
- υπνηλία
- ναυτία
- δυσκοιλιότητα
…που τελικά επιβραδύνουν την ανάρρωση και την κινητοποίηση.
Συνήθως, ο πόνος αφορά:
- τις τομές (ιδίως αυτήν που φέρει τον παροχετευτικό σωλήνα)
- το διάφραγμα ή τον ώμο (λόγω ερεθισμού από το CO₂)
- ήπια δυσφορία στο στομάχι, κυρίως στην κατάποση
Ο πόνος είναι εντονότερος τις πρώτες 12–24 ώρες, ελέγχεται με απλά φαρμακευτικά σχήματα (παρακεταμόλη συνήθως αρκεί) και υποχωρεί σχεδόν πλήρως (δεν χρειάζονται παυσίπονα) εντός 2–4 ημερών.
Αν ο πόνος:
- δεν μειώνεται
- αλλάζει χαρακτήρα
- ή συνοδεύεται από πυρετό, εμετούς ή τάση λιποθυμίας
…τότε πρέπει να επανεκτιμηθεί άμεσα.
Ο πόνος είναι χρήσιμος δείκτης, όχι εχθρός, ούτε και τιμωρία. Γι’ αυτό και καταγράφεται, παρακολουθείται και ερμηνεύεται συνεχώς, για να ξεχωρίζουμε το φυσιολογικό από το παθολογικό.
2.3 Αιμορραγία
Η αιμορραγία είναι μία από τις βασικές επιπλοκές που μπορεί να εμφανιστούν μετά από οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση.
Το στομάχι είναι ένα ιδιαίτερα αγγειούμενο όργανο, με πέντε αρτηρίες να το αιματώνουν — περισσότερες από κάθε άλλο όργανο στην κοιλιά. Επιπλέον, στην περιοχή βρίσκονται σε γειτνίαση ο σπλήνας και το ήπαρ — επίσης πολύ αγγειοβριθή όργανα. Αν προκληθεί τραυματισμός σε αυτά ή σε μεγάλα αγγεία κατά την παρασκευή, μπορεί να προκύψει αιμορραγία.
Για την ασφάλεια του ασθενούς, στο τέλος κάθε επέμβασης γίνεται σχολαστικός έλεγχος αιμόστασης, και τοποθετείται παροχέτευση (σωληνάκι στην κοιλιά) ώστε σε περίπτωση εμφάνισης αιμορραγίας (π.χ. μετά την έναρξη αντιπηκτικής αγωγής), να εντοπιστεί άμεσα και να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά.
Παρόλα αυτά, ακόμη και σε άριστα οργανωμένο χειρουργείο, υπάρχει η πιθανότητα μικρής ή μεγαλύτερης αιμορραγίας από:
- τη γραμμή συρραφής,
- τα τοιχώματα ή
- κάποιο σημείο χειρουργικών χειρισμών.
Εμφανίζεται συνήθως τις πρώτες 24–48 ώρες και παρακολουθείται στενά. Τα κύρια σημεία που ελέγχουμε είναι:
- πτώση του αιματοκρίτη
- ταχυκαρδία
- υπόταση, αδυναμία ή ζάλη
Σχεδόν πάντα η αιμορραγία αντιμετωπίζεται συντηρητικά, με υγρά, παρακολούθηση, και εφόσον χρειαστεί, μετάγγιση. Αν η αιμορραγία είναι πιο σοβαρή ή συνεχίζεται, μπορεί να απαιτηθεί:
– επαναφορά στο χειρουργείο ή
– ενδοαγγειακή παρέμβαση (όπως εμβολισμός σε περίπτωση τραυματισμού σπληνός ή άλλου αγγείου).
Επιπλέον, είναι συνηθισμένο να εμφανιστεί μικρή ποσότητα αίματος στο σωληνάκι παροχέτευσης στην κοιλιά, και στο σάλιο ή στον εμετό τις πρώτες ώρες — κάτι που είναι φυσιολογικό και δεν αποτελεί ανησυχητικό εύρημα.
2.4 Λοίμωξη / Σηψαιμία
Όπως σε κάθε χειρουργική επέμβαση, έτσι και μετά από γαστρικό μανίκι υπάρχει η πιθανότητα εμφάνισης λοίμωξης.
Οι λοιμώξεις μπορεί να είναι:
- επιφανειακές, στο δέρμα και στα σημεία εισόδου των trocar
- ή εν τω βάθει / ενδοκοιλιακές, π.χ. σε περίπτωση συλλογής υγρού ή ως συνέπεια διαφυγής
Τα συχνότερα σημεία μιας λοίμωξης περιλαμβάνουν:
- πυρετό (πάνω από 38°C)
- κακουχία ή ρίγος
- ερυθρότητα, πόνο ή οίδημα στο σημείο της τομής
- πόνο στην κοιλιά, συνήθως πιο διάχυτο ή εντοπισμένο κοντά στην παροχέτευση
Η σηψαιμία είναι η σοβαρή εξέλιξη μιας λοίμωξης όταν το ανοσοποιητικό σύστημα δεν μπορεί να την περιορίσει τοπικά.
Μπορεί να συνοδεύεται από:
- υπόταση
- ταχύπνοια
- μεταβολή επιπέδου συνείδησης
- ολιγουρία
Οι λοιμώξεις ήπιες έως μέτριες συνήθως αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά και παρακολούθηση.
Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί:
- παροχέτευση συλλογής (ενδοσκοπικά ή με υπερηχογραφική/αξονική καθοδήγηση)
- σπανίως, επανεπέμβαση
Ειδικά όταν η λοίμωξη σχετίζεται με πρώιμη διαφυγή και εντοπίζεται εντός των πρώτων 24–48 ωρών, η έγκαιρη χειρουργική επανεπέμβαση μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την έκβαση, πριν η κατάσταση εξελιχθεί σε σηψαιμία.
Η τακτική παρακολούθηση των σημείων ζωτικών λειτουργιών, η σωστή εκπαίδευση του ασθενούς για το τι πρέπει να αναφέρει μετά το εξιτήριο, και η συνεχής επαγρύπνηση της ιατρικής ομάδας, και η επικοινωνία μειώνουν σημαντικά την πιθανότητα εξέλιξης μιας λοίμωξης σε σηψαιμία.
2.5 Πνευμονική εμβολή / Θρόμβωση
Η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση (DVT) είναι μια κατάσταση κατά την οποία σχηματίζεται θρόμβος αίματος (πήγμα) μέσα σε κάποια φλέβα, συνήθως στα κάτω άκρα. Σε αντίθεση με τις αρτηρίες, οι φλέβες δεν έχουν μυϊκό τοίχωμα για να προωθούν ενεργά το αίμα. Η κυκλοφορία του αίματος στις φλέβες εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη σύσπαση των μυών και τη σωματική κίνηση.
Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, λόγω της γενικής αναισθησίας, ο μυϊκός τόνος μηδενίζεται και η φλεβική κυκλοφορία μειώνεται. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο σχηματισμού θρόμβων — και αυτός ο κίνδυνος είναι ακόμη μεγαλύτερος στους παχύσαρκους ασθενείς.
Αν αυτοί οι θρόμβοι αποκολληθούν και μετακινηθούν μέσω της κυκλοφορίας προς τους πνεύμονες, μπορεί να προκαλέσουν πνευμονική εμβολή, μια επικίνδυνη και ενίοτε απειλητική για τη ζωή κατάσταση.
Στο πλαίσιο ενός βαρέως χειρουργείου όπως το γαστρικό μανίκι — όπου η επούλωση εξαρτάται από την ομαλή συνολική λειτουργία του οργανισμού — η πρόληψη είναι κρίσιμη.
Για αυτόν τον λόγο εφαρμόζονται πολλαπλά και συνδυαστικά μέτρα πρόληψης, όπως:
- κάλτσες διαβαθμισμένης πίεσης πριν και μετά την επέμβαση
- αντλίες αέρα στα κάτω άκρα κατά την επέμβαση
- αντιπηκτικές ενέσεις μετά το χειρουργείο, για όσο διάστημα απαιτείται
- και το πιο σημαντικό: πρώιμη κινητοποίηση — σηκωνόμαστε και περπατάμε από την ίδια ημέρα της επέμβασης
Όλα τα παραπάνω συνδυάζονται με πρωτόκολλα συνεχούς παρακολούθησης και τροποποιούνται ανάλογα με το προφίλ κάθε ασθενούς.
2.6 Τραυματισμός άλλων οργάνων
Κατά τη διάρκεια της επέμβασης μπορεί να συμβεί, σε σπάνιες περιπτώσεις, τραυματισμός οργάνων που βρίσκονται κοντά στο στομάχι ή σχετίζονται με την προσπέλαση και τους χειρισμούς. Οι πιο συνήθεις “ευαίσθητες” δομές είναι:
– ο σπλήνας, που βρίσκεται σε άμεση επαφή με το στομάχου
– ο οισοφάγος, ιδιαίτερα στο τελικό στάδιο της επέμβασης
– το ήπαρ, το οποίο βρίσκεται μπροστά από το στομάχι και πρέπει να ανασηκωθεί για να επιτραπεί η προσπέλαση
– το λεπτό ή παχύ έντερο, κυρίως σε ασθενείς με συμφύσεις
– μεγάλα αγγεία, σε περιπτώσεις ανατομικών παραλλαγών ή δύσκολης παρασκευής
Ειδικά για το ήπαρ, η κατάσταση του μπορεί να κάνει τη διαφορά. Η προεγχειρητική δίαιτα που μειώνει τον όγκο του ήπατος είναι πολλές φορές δύσκολη για τον ασθενή, αλλά προσφέρει πολύτιμο χώρο στον χειρουργό και αυξάνει σημαντικά την ασφάλεια.
Οι περισσότεροι τέτοιοι τραυματισμοί είναι σπάνιοι και σε εξειδικευμένα χέρια αναγνωρίζονται και αντιμετωπίζονται άμεσα, διεγχειρητικά. Σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να εκδηλωθούν καθυστερημένα, με πόνο ή πυρετό.
2.7 Μετεγχειρητική κήλη
Οι μετεγχειρητικές κήλες μετά από γαστρικό μανίκι είναι πολύ σπάνιες, ιδιαίτερα όταν η επέμβαση γίνεται με τις τεχνικές που εφαρμόζονται σήμερα στη σύγχρονη λαπαροσκοπική χειρουργική. Οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούν κήλες στο σημείο τοποθέτησης των trocars, και ειδικότερα στο κάτω αριστερό υποπλεύριο, όπου εισέρχεται συχνά το μεγαλύτερο trocar.
Η πιθανότητα εμφάνισης εξαρτάται από:
- το μέγεθος και τον αριθμό των trocars
- τη σωστή σύγκλειση του κοιλιακού τοιχώματος
- τη σύσταση των ιστών (παχύ υποδόριο, διατεταμένοι κοιλιακοί μύες)
- και φυσικά, την τεχνική και εμπειρία του χειρουργού
Οι περισσότερες κήλες αυτού του τύπου είναι μικρές και ασυμπτωματικές, και ανακαλύπτονται τυχαία.
Όταν είναι συμπτωματικές, εκδηλώνονται ως:
– διόγκωση ή αίσθημα “τραβήγματος” κοντά στο σημείο τομής
– ενόχληση κατά την άσκηση ή στο τέλος της ημέρας
– σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, πόνος ή εγκλωβισμός περιεχομένου
Η αποκατάσταση γίνεται προγραμματισμένα, με ή χωρίς πλέγμα, ανάλογα με το μέγεθος και τα συμπτώματα.
Σε ένα καλά σχεδιασμένο χειρουργείο με μικρές τομές, σωστή σύγκλειση και προσεκτική παρακολούθηση, η εμφάνιση μετεγχειρητικής κήλης είναι εξαιρετικά σπάνια.
2.8 Θάνατος
Σε σύγχρονες σειρές και μελέτες, το ποσοστό συνολικής θνητότητας μετά από γαστρικό μανίκι είναι κάτω από 0.2%, όταν η επέμβαση πραγματοποιείται από εξειδικευμένο χειρουργό και σε οργανωμένο κέντρο.
Στις σπάνιες περιπτώσεις όπου εμφανίζεται, ο θάνατος σχετίζεται με:
- βαριά σηψαιμία μετά από μαζική διαφυγή,
- πνευμονική εμβολή που δεν ανιχνεύθηκε και δεν αντιμετωπίστηκε εγκαίρως,
- ή σοβαρό καρδιοαναπνευστικό επεισόδιο σε ασθενή με υψηλό προεγχειρητικό κίνδυνο.
Η πρόληψη ξεκινά πολύ πριν το χειρουργείο, με αυστηρά πρωτόκολλα προεγχειρητικής αξιολόγησης, καρδιοαναπνευστικής σταθεροποίησης και επιλογής ασθενούς. Συνεχίζεται κατά την επέμβαση, με τεχνικά ασφαλή προσέγγιση, και κορυφώνεται στη μετεγχειρητική περίοδο με:
- αυξημένη επαγρύπνηση
- συνεχή παρακολούθηση
- και ελεύθερη, συχνή επικοινωνία μεταξύ της ιατρικής ομάδας και του ίδιου του ασθενούς
Η τακτική καταγραφή των ζωτικών σημείων δεν είναι υπερβολή. Είναι ο τρόπος μας να καταλάβουμε πρώτοι ότι κάτι αλλάζει — πριν το νιώσετε εσείς.
Παρότι εξαιρετικά σπάνιες, οι σοβαρές επιπλοκές μετά από γαστρικό μανίκι πρέπει να καταγράφονται και να αξιολογούνται για να διασφαλιστεί η ποιότητα και η ασφάλεια της επέμβασης.
3. Καθυστερημένες Επιπλοκές (>30 ημέρες)
Οι καθυστερημένες επιπλοκές είναι εκείνες που δεν εμφανίζονται αμέσως μετά την επέμβαση, αλλά εβδομάδες ή και μήνες αργότερα. Δεν έχουν καμία σχέση με λάθος του ασθενούς ή αμέλεια — πολλές φορές εξελίσσονται σιωπηλά, σταδιακά, και ο ασθενής τις παρατηρεί αφού έχει αρχίσει η επιστροφή στην καθημερινότητα.
Οι περισσότερες από αυτές είναι διαχειρίσιμες, αρκεί να αναγνωριστούν εγκαίρως. Το πρόβλημα ξεκινά όταν τα συμπτώματα υποτιμώνται, παρανοούνται ή αποδίδονται αποκλειστικά σε “προσαρμογή μετά το χειρουργείο”.
Σε αυτή την ενότητα παρουσιάζονται οι πιο συχνές επιπλοκές που μπορεί να εμφανιστούν μετά τον πρώτο μήνα από το sleeve:
- – από φαινόμενα όπως η παλινδρόμηση ή η δυσφαγία,
- – μέχρι πιο σύνθετες καταστάσεις όπως υποθρεψία ή ανεπαρκής απώλεια βάρους,
– και, βέβαια, τις ψυχολογικές ή διατροφικές δυσκολίες που μπορεί να προκύψουν σε αυτό το νέο — και απαιτητικό — τρόπο ζωής.
3.1 Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση (ΓΟΠ)
Η ΓΟΠ είναι μια γνωστή και συχνή πάθηση, που απασχολεί πολλούς ανθρώπους ανεξαρτήτως βάρους ή επέμβασης.
Αν δεν είστε εξοικειωμένοι με τη διάγνωση και τα συμπτώματα, δείτε πρώτα το βασικό μας άρθρο:
Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση – Τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται
Μετά από sleeve, η ΓΟΠ μπορεί να εμφανιστεί είτε για πρώτη φορά, είτε να επιδεινωθεί αν προϋπήρχε.
Οι αιτίες χωρίζονται σε:
– Ανατομικές αιτίες:
- Γαστρικό μανίκι με στένωση/γωνίωση (kinking) ή συστροφή (torsion)
- Προϋπάρχουσα ή αδιάγνωστη διαφραγματοκήλη
– Λειτουργικές αιτίες:
- Αυξημένη πίεση στο sleeve
- Καθυστερημένη γαστρική κένωση
Παρότι πρόκειται για μία από τις συχνότερες αιτίες συμπτωμάτων μετά από sleeve, η διάγνωση συχνά καθυστερεί.
Απαιτεί ενδοσκόπηση από γαστρεντερολόγο έμπειρο σε χειρουργημένα στομάχια, ή χειρουργό εξοικειωμένο με την εικόνα ενός «μη ιδανικού» sleeve.
Η καλύτερη διαγνωστική εξέταση είναι το γεύμα γαστρογραφίνης: δείχνει τη μορφή του sleeve, την παρουσία γωνιώσεων/στενώσεων, τον χρόνο κένωσης και, συχνά, την ίδια την παλινδρόμηση.
Η παλινδρόμηση δεν είναι πάντα επιπλοκή. Γίνεται επιπλοκή όταν:
- δεν υπήρχε πριν και εμφανίζεται συστηματικά
- είναι καθημερινή, ενοχλητική, διαταράσσει τον ύπνο
- δεν ανταποκρίνεται στα φάρμακα
- επιβεβαιώνεται με οισοφαγίτιδα, προβλήματα κένωσης ή στενώσεις
Αν τα συμπτώματα είναι ήπια, μπορεί να υπάρξει συντηρητική αντιμετώπιση:
- Διόρθωση της στάσης σώματος και διατροφικών συνηθειών
- Φαρμακευτική αγωγή (PPI)
- Μείωση πίεσης στο sleeve μέσω απώλειας βάρους (όπου υπάρχει ακόμα περιθώριο)
Αν όμως τα συμπτώματα επιμένουν ή επιδεινώνονται, τότε:
✅ Η μετατροπή σε γαστρικό bypass είναι αυτή τη στιγμή ο αποτελεσματικότερος τρόπος αντιμετώπισης. Διορθώνει τόσο την παλινδρόμηση όσο και την ανατομία, προσφέροντας εξαιρετική πρόγνωση και σε ασθενείς με δύσκολες περιπτώσεις.
➕ Εναλλακτικά, σε επιλεγμένες περιπτώσεις:
– μπορεί να τοποθετηθεί σύστημα Linx®
Η επιδιόρθωση μόνο της διαφραγματοκήλης χωρίς άλλη παρέμβαση είναι μια αμφιλεγόμενη λύση. Μπορεί να έχει ρόλο σε πολύ επιλεγμένους ασθενείς, αλλά σπάνια λύνει το πρόβλημα πλήρως.
❗ Σημαντική σημείωση:
Σε ασθενείς με προϋπάρχουσα ΓΟΠ ή διαφραγματοκήλη, το sleeve θεωρείται σχετική αντένδειξη. Δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, αλλά:
– οι πιθανότητες να βελτιωθούν τα συμπτώματα είναι ελάχιστες
– και οι πιθανότητες να επιδεινωθούν σημαντικά είναι μεγάλες
Σε αυτές τις περιπτώσεις, η επιλογή του sleeve γίνεται με πλήρη επίγνωση του ρίσκου και της εναλλακτικής λύσης. Δεν απορρίπτεται, αλλά δεν είναι η προτιμητέα προσέγγιση.
3.2 Δυσφαγία: Στένωση ή Συστροφή του Sleeve
Τις πρώτες εβδομάδες μετά την επέμβαση, μια μορφή “δυσκολίας στην κατάποση” είναι απολύτως φυσιολογική. Ο ασθενής φοβάται να φάει, ακολουθεί πρόγραμμα με σταδιακή πρόοδο υφών, και το ίδιο το sleeve “προσαρμόζεται” — τόσο λειτουργικά όσο και κινητικά.
Αυτή η περίοδος κρατά περίπου 2–3 μήνες. Αν όμως τα συμπτώματα επιμείνουν ή ενταθούν, τότε δεν πρόκειται πια για προσαρμογή, αλλά πιθανότατα για ανατομική ή λειτουργική επιπλοκή.
Το sleeve, σε ιδανική μορφή, είναι ένας ευθύς, μακρύς σωλήνας, που οδηγεί την τροφή από τον οισοφάγο προς το έντερο χωρίς εμπόδια. Όταν όμως υπάρχει στένωση ή συστροφή, η τροφή «σκοντάφτει» και εμφανίζονται συμπτώματα δυσφαγίας, καθυστέρησης, εμέτων ή δυσφορίας.
Οι δύο βασικές αιτίες είναι:
- Στένωση: στένεμα σε ένα σημείο με συνέπεια το στομάχι να μοιάζει και να λειτουργεί σαν “κλεψύδρα”
- Συστροφή (torsion): στρέβλωση του sleeve γύρω από τον άξονά του
Ο ασθενής συνήθως περιγράφει:
- καθυστέρηση/δυσκολία στην κατάποση
- αίσθημα πίεσης ή βάρους στο στομάχι
- “κόλλημα φαγητού” και ανάγκη για υγρά
- ξινίλες, ρεψίματα ή εμετούς, ειδικά μετά από στερεά
Η δυσφαγία δεν πρέπει να αγνοείται. Όταν επιμένει, μπορεί να οδηγήσει σε:
- υποθρεψία
- αποφυγή τροφής
- έντονη ψυχολογική επιβάρυνση
- δευτεροπαθή παλινδρόμηση
Η διάγνωση βασίζεται κυρίως σε:
- γεύμα γαστρογραφίνης → δείχνει σχήμα, ροή, καθυστέρηση
- γαστροσκόπηση → αποκλείει έλκη, ραφές, φλεγμονές
Η αντιμετώπιση εξαρτάται από την αιτία:
- Απλή στένωση → ενδοσκοπική διαστολή με μπαλόνι
- Συστροφή ή σοβαρή λειτουργική δυσμορφία → χειρουργική επαναδιαμόρφωση ή μετατροπή σε bypass
Η δυσφαγία είναι επιπλοκή που διορθώνεται με στοχευμένη παρέμβαση, αρκεί να αναγνωριστεί εγκαίρως από γαστρεντερολόγο ή χειρουργό με εμπειρία στο sleeve.
3.3 Υποθρεψία: χρόνια κόπωση, κακή πρόσληψη, ελλείψεις
Μετά από ένα επιτυχημένο sleeve, είναι φυσιολογικό ο ασθενής να χάσει βάρος, να τρώει λιγότερο και να κουράζεται λίγο πιο εύκολα.
Δεν είναι όμως φυσιολογικό να:
- νιώθει εξάντληση για εβδομάδες, χωρίς πρόοδο
- έχει πρήξιμο/οίδημα, ζάλη, τάση λιποθυμίας
- χάνει μυϊκή μάζα και να φαίνεται “στεγνός αλλά όχι υγιής”
Η υποθρεψία δεν σημαίνει απλώς “τρώω λίγο”. Είναι ιατρική κατάσταση, όπου:
- δεν καλύπτονται οι πρωτεϊνικές ανάγκες
- μειώνεται η απορρόφηση θρεπτικών συστατικών
- και το σώμα καταναλώνει μυς και αποθέματα, αντί να λειτουργεί ομαλά
Οι βασικές αιτίες είναι:
- χαμηλή θρεπτική ποιότητα στη διατροφή (κυρίως λίγες πρωτεΐνες)
- δυσφαγία ή καθυστέρηση γαστρικής κένωσης
- παρατεινόμενη φλεγμονή, ακόμα και χωρίς διαρροή
- διατροφική φοβία (μετά από εμετούς ή έντονες ενοχλήσεις)
Η υποθρεψία δεν φαίνεται πάντα από την πρώτη στιγμή στις εξετάσεις αίματος.
Η εικόνα και το βίωμα του ασθενούς είναι εξίσου αξιόπιστοι δείκτες:
- αλλαγή στη μυϊκή σύσταση
- σταθερή κόπωση, πτώση αντοχής
- “παράξενα” συμπτώματα όπως παρατεταμένη τριχόπτωση, πληγές που δεν κλείνουν, παγωμένα άκρα
📌 Αν σας απασχολούν πιο ειδικά τα χαμηλά επίπεδα σιδήρου, Β12, φυλλικού οξέος ή βιταμινών, δείτε το άρθρο μας για αναιμία και ελλείψεις εδώ:
👉 https://eu-surgery.com/anemia-elleipseis-bariatriki/
Η υποθρεψία αντιμετωπίζεται με στρατηγική:
- επανεκτίμηση του sleeve για στενώσεις ή συστροφή
- προσωποποιημένο διατροφικό πλάνο (κυρίως με πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας)
- διόρθωση ελλείψεων σταδιακά, με παρακολούθηση
- και όπου χρειάζεται: παρεντερική, νηστιδική ή εντερική σίτιση σε νοσηλευόμενο πλαίσιο
Η υποθρεψία δεν είναι “αποτυχία του ασθενούς”. Είναι σημάδι ότι κάτι χρειάζεται επαναξιολόγηση — και όσο πιο νωρίς διαγνωστεί, τόσο πιο εύκολα και πλήρως αναστρέφεται.
3.4 Επαναπρόσληψη βάρους ή ανεπαρκής απώλεια
Το sleeve είναι μια εξαιρετικά αποτελεσματική επέμβαση για τη μείωση του βάρους — αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο για όλους.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η απώλεια βάρους είναι μικρότερη του αναμενόμενου. Άλλοι ασθενείς χάνουν αρκετά κιλά αρχικά, αλλά στη συνέχεια ξαναπαίρνουν βάρος.
📌 Αν αυτό είναι κάτι που σας απασχολεί προσωπικά, διαβάστε το πλήρες άρθρο μας εδώ:
👉 https://eu-surgery.com/giati-den-xanw-varos-gastriko-maniki/
Εκεί αναλύουμε:
- τα μοτίβα απώλειας και τις τρεις βασικές κατηγορίες ασθενών,
- τους συνήθεις λόγους για ανεπαρκές αποτέλεσμα (διατροφικούς, μεταβολικούς, ψυχολογικούς),
- και τι μπορείτε να κάνετε σε κάθε περίπτωση.
Σε αυτή την ενότητα, θα σταθούμε στην τεχνική πλευρά του προβλήματος — δηλαδή στις περιπτώσεις όπου η χειρουργική διάταξη του sleeve δεν επιτρέπει την επιθυμητή απώλεια.
Η ανατομία του sleeve παίζει καθοριστικό ρόλο στην απώλεια βάρους.
Σε κάποιες περιπτώσεις, το sleeve:
- είναι πολύ φαρδύ από την αρχή (είτε από επιλογή είτε από τεχνικό σφάλμα),
- ή έχει διαταθεί με τον χρόνο, ιδίως αν δεν αξιοποιήθηκε σωστά το πρώτο έτος.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχει και το φαινομενικά “στενό” sleeve, το οποίο όμως:
- έχει λειτουργική συστροφή ή στένωση (kink),
- προκαλεί δυσφαγία και δυσφορία,
- οδηγεί σε αποφυγή φαγητού, υγρές θερμίδες, χαμηλή πρόσληψη πρωτεΐνης,
- και τελικά σε maladaptive eating patterns (τσιμπολόγημα, συχνά snacks, υγρά με θερμίδες).
Το αποτέλεσμα; Ανεπαρκής απώλεια βάρους ή ακόμα και επανάκτηση, χωρίς προφανή λόγο — παρά μόνο αν το sleeve εξεταστεί λειτουργικά και ενδοσκοπικά.
Πώς το διαπιστώνουμε
Οι βασικές εξετάσεις είναι:
- – Γεύμα γαστρογραφίνης → δείχνει τη διάμετρο, το σχήμα και τη λειτουργική κένωση
- – Γαστροσκόπηση → αποκλείει άλλες επιπλοκές
- – Ανάλυση απώλειας βάρους → ποσοστά, διάρκεια, αναλογία λίπους/μυών
Πότε είναι ένδειξη για επανεπέμβαση
Αν ο ασθενής:
- ακολουθεί τις οδηγίες, αλλά δεν βλέπει ουσιαστικό αποτέλεσμα,
- έχει σημαντική ανατομική ή λειτουργική στένωση, με αποτέλεσμα δυσκολία διατροφής ή/και μικρή απώλεια βάρους,
- ή έχει φυσιολογικό sleeve αλλά ανεπαρκή μεταβολική απόκριση,
…τότε ενδείκνυται επαναξιολόγηση από εξειδικευμένο χειρουργό.
Η λύση μπορεί να είναι:
– επιδιόρθωση του sleeve,
– ή μετατροπή σε γαστρικό bypass, όταν το sleeve δεν προσφέρει πια τα αποτελέσματα που χρειάζονται.
3.5 Ψυχολογικές ή διατροφικές διαταραχές
Η βαριατρική χειρουργική δεν αλλάζει απλώς το μέγεθος του στομάχου — αλλάζει ολόκληρη τη σχέση του ασθενούς με το φαγητό, το σώμα και την καθημερινότητά του. Αυτή η αλλαγή μπορεί να πυροδοτήσει δυσκολίες προσαρμογής, ιδίως μετά τους πρώτους μήνες, όταν έχει περάσει η “προστατευμένη” φάση της απώλειας.
Ορισμένοι ασθενείς βιώνουν:
- έκπτωση διάθεσης ή αυξημένο άγχος, ειδικά αν η απώλεια βάρους “κολλήσει”
- υποτροπή σε υπερφαγικά επεισόδια ή τσιμπολόγημα
- ανάπτυξη νέων συμπεριφορών όπως “grazing”, αποφυγή γευμάτων, ή εναλλαγές πείνας-τύψεων
- αντικατάσταση της τροφής με άλλες εξαρτήσεις (π.χ. αλκοόλ)
Πολλές από αυτές τις αλλαγές δεν είναι “ψυχική νόσος” — είναι ανθρώπινη αντίδραση σε έναν νέο τρόπο ζωής με περιορισμούς και νέες απαιτήσεις. Ωστόσο, αν δεν αναγνωριστούν και δεν υποστηριχθούν, μπορούν:
- να υπονομεύσουν την απώλεια βάρους
- να εμποδίσουν την ευεξία
- ή ακόμα και να οδηγήσουν σε πλήρη ανατροπή του αποτελέσματος
🧭 Πώς τις προσεγγίζουμε
Η λύση δεν είναι “προσπάθησε πιο πολύ”, ούτε “φταις εσύ”. Η λύση είναι ενσυναίσθηση, αναγνώριση και υποστήριξη από εξειδικευμένη ομάδα.
- Ο ρόλος του ψυχολόγου ή ψυχιάτρου με εμπειρία στη βαριατρική είναι καθοριστικός
- Η ανασκόπηση των συνηθειών και εσωτερικών αντιστάσεων βοηθά να ξαναμπεί ο ασθενής σε πορεία
- Και η προσωποποιημένη καθοδήγηση — όχι μόνο διαιτολογικά αλλά και συμπεριφορικά — επαναφέρει το “γιατί” πίσω από την επέμβαση
Η πραγματική επιτυχία δεν είναι μόνο πόσα κιλά χάθηκαν. Είναι και τι σχέση έχει αναπτυχθεί με την τροφή, το σώμα και τον ίδιο τον εαυτό.
❓ Νιώθετε ότι κάποια από αυτά σας απασχολούν;
👉 Μπορείτε να ζητήσετε αξιολόγηση — απλώς δείτε τα διαθέσιμα ραντεβού εδώ:
4. Τι σημαίνουν αυτές οι επιπλοκές για εσάς
4.1 Ποια είναι τα επικίνδυνα συμπτώματα;
Δεν χρειάζεται να θυμάστε ιατρικούς όρους. Χρειάζεται να παρατηρείτε το σώμα σας.
Αν έχετε κάποιο από τα παρακάτω, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας χωρίς καθυστέρηση:
– Πυρετός, ρίγη ή επιδείνωση του πόνου στην κοιλιά
– Δυσκολία στην κατάποση, συνεχής ναυτία ή εμετοί
– Απότομη εξάντληση, ζάλη, πτώση πίεσης ή τάση λιποθυμίας
– Αίσθηση ότι κάτι “δεν πάει καλά” που επιμένει
4.2 Πότε πρέπει να ζητήσετε επανεκτίμηση;
Δεν είναι όλα τα συμπτώματα επείγοντα — αλλά ορισμένα δεν πρέπει να αγνοούνται.
Ζητήστε επανεκτίμηση αν:
- Δεν χάνετε βάρος παρότι ακολουθείτε διατροφή και οδηγίες
- Δεν μπορείτε να καταναλώσετε ούτε πολτοποιημένες τροφές μετά τον 1ο μήνα
- Η παλινδρόμηση ή η ναυτία είναι καθημερινές, παρότι παίρνετε φάρμακα
- Νιώθετε διαρκή εξάντληση, τριχόπτωση, ή “παγώνετε” χωρίς λόγο
- Έχετε ξαναρχίσει να τσιμπολογάτε/υπερκαταναλώνετε ή αισθάνεστε πως χάνετε τον έλεγχο
❗ Επανεκτίμηση δεν σημαίνει πάντα επανεπέμβαση. Σημαίνει σωστή αξιολόγηση, στο κατάλληλο στάδιο, από κάποιον που γνωρίζει τι πρέπει να ψάξει.
5. Τρόποι αντιμετώπισης και επανεπέμβασης
5.1 Ποια αντιμετωπίζονται συντηρητικά;
Δεν απαιτούν όλες οι επιπλοκές νέο χειρουργείο. Στην πραγματικότητα, οι περισσότερες περιπτώσεις:
- παλινδρόμησης
- υποθρεψίας
- δυσκολιών προσαρμογής
- ή ανεπαρκούς απώλειας βάρους
…μπορούν να βελτιωθούν σημαντικά με στοχευμένη υποστήριξη.
Αυτό περιλαμβάνει:
- εξειδικευμένη διατροφολογική καθοδήγηση
- φαρμακευτική αγωγή
- ψυχολογική στήριξη
και επαναξιολόγηση των συνηθειών και της καθημερινότητας
5.2 Πότε ενδείκνυται νέα επέμβαση;
Επανεπέμβαση σημαίνει ότι η αρχική ανατομία δεν εξυπηρετεί πλέον ή δημιουργεί πρόβλημα. Δεν είναι αποτυχία — είναι η διορθωτική συνέχεια μιας πορείας που ξεκίνησε με το sleeve.
Συνήθως ενδείκνυται σε περιπτώσεις:
- διαφυγής που δεν ανταποκρίνεται στη συντηρητική αγωγή
- στενώσεων, συστροφών ή τεχνικών σφαλμάτων
- σοβαρής παλινδρόμησης
- φυσιολογικής ανατομίας, αλλά ανεπαρκούς απώλειας βάρους παρά τη συμμόρφωση
5.3 Τι ρόλο παίζει η εμπειρία και η ομάδα;
Η αντιμετώπιση επιπλοκών του sleeve δεν είναι δουλειά γενικού χειρουργού — ούτε καν κάποιου που “κάνει και βαριατρική”. Απαιτείται ειδίκευση και πολυετής εμπειρία αποκλειστικά στον τομέα της χειρουργικής παχυσαρκίας. Ο χειρουργός που “κάνει και sleeve” δεν μπορεί να διαχειριστεί τέτοιες καταστάσεις με τις πιθανότητες επιτυχίας που χρειάζεται ο ασθενής.
Απαραίτητη είναι επίσης η συνεργασία με ομάδα που περιλαμβάνει:
- γαστρεντερολόγο, εξοικειωμένο με το χειρουργημένο στομάχι
- διατροφολόγο, με εμπειρία σε επανασίτιση και σωματική ανασύνθεση
- ψυχολόγο, με κατανόηση των δυναμικών της παχυσαρκίας
- και ακτινολόγο, ικανό να διαβάσει λειτουργικά το sleeve
Ο στόχος δεν είναι απλώς “να λυθεί το πρόβλημα”. Είναι να αποκατασταθεί η λειτουργικότητα και η υγεία, να συνεχιστεί ή διατηρηθεί η απώλεια βάρους, και να ξανακερδίσει ο ασθενής την αυτοπεποίθηση και την αυτονομία του.
“Η εμπειρία μου σε τέτοιες περιπτώσεις δεν είναι θεωρητική. Προέρχεται από δεκάδες περιστατικά που αντιμετώπισα με υπευθυνότητα, σε συνεργασία με εξειδικευμένους επαγγελματίες, και με την εμπιστοσύνη ασθενών που χρειάστηκαν δεύτερη ευκαιρία.”
6. Συμπέρασμα – Αν κάτι δεν πάει καλά, μην το αγνοείτε
Το γαστρικό μανίκι είναι μια εξαιρετικά αποτελεσματική και ασφαλής επέμβαση — αλλά όπως κάθε χειρουργική πράξη, δεν είναι άμοιρη επιπλοκών. Το σημαντικό δεν είναι να τις φοβόμαστε, αλλά να τις αναγνωρίζουμε έγκαιρα και να τις αντιμετωπίζουμε σωστά.
Πολλές από τις επιπλοκές που περιγράψαμε:
– είτε βελτιώνονται συντηρητικά
– είτε διορθώνονται πλήρως όταν αναγνωριστούν και αντιμετωπιστούν από έμπειρη ομάδα
❗ Δεν υπάρχει “σωστό” και “λάθος” αποτέλεσμα. Υπάρχει μόνο το δικό σας αποτέλεσμα, που αξίζει να ερμηνευτεί σωστά.
✅ Επικοινωνήστε μαζί μας
Αν νιώθετε ότι κάτι δεν εξελίσσεται όπως πρέπει μετά το sleeve, μην μείνετε μόνοι.
Η αξιολόγηση δεν σημαίνει χειρουργείο — σημαίνει διάγνωση, σχέδιο και προτάσεις με βάση την πραγματικότητά σας.
“Σχετικά με τον συγγραφέα”
Ο Δρ. Στέφανος Λαζαρίδης είναι γενικός χειρουργός με εξειδίκευση στη βαριατρική και ελάχιστα επεμβατική χειρουργική.
Εκπαιδεύτηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο με τρία fellowships σε King’s College Hospital, Whittington Hospital και St. George’s University Hospital.
Διετέλεσε Διευθυντής (Consultant) στο NHS με εμπειρία στη χειρουργική παχυσαρκίας και τις επιπλοκές της. Πιστεύει στην εξατομικευμένη φροντίδα, στη διαφάνεια και στην ανοιχτή σχέση με τους ασθενείς.
Μότο του: «Εξειδίκευση και Εμπειρία».
