Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση αποτελεί μια πολύ συχνή νόσο της εποχής μας. Η αύξηση της επίπτωσης της νόσου οφείλεται στο σύγχρονο τρόπο ζωής και διατροφής (γρήγορα γεύματα, λιπαρά φαγητά, κάπνισμα, αλκοόλ, παχυσαρκία, καθιστική ζωή) όσο και στην ακριβέστερη και ευκολότερη διάγνωση της.

Αυτό που συμβαίνει στη ΓΟΠ κατά κυριολεξία, είναι η επιστροφή του περιεχομένου του στόμαχου στον οισοφάγο (γαστρικα όξινα υγρά, χολή, φαγητό).

Μεταξύ στομάχου και οισοφάγου, ένας σύνθετος μηχανισμός λειτουργεί ως βαλβίδα και αποτρέπει την επιστροφή του γαστρικού περιεχομένου στον οισοφάγο: ο καρδιοοισοφαγικός σφιγκτήρας.

Ανατομικοί και άλλοι παράγοντες επηρεάζουν τη λειτουργία του, όπως:

• Διαφραγματοκήλη
• Παχυσαρκία
• Διατροφή
• Κάπνισμα
• Αλκοόλ

Συνηθέστερα όμως είναι ένας συνδυασμός παραγόντων που έχουν ως αποτέλεσμα την ανεπάρκεια του καρδιοοισοφαγικού σφιγκτήρα και κατά συνέπεια την ΓΟΠ.

• Οπισθοστερνικός καύσος – «καούρες» στην καθομιλουμένη
• Οπισθοστερνικό άλγος – πόνος στο στήθος που πολλές φορές μοιάζει με καρδιακό άλγος. Προφανώς πρέπει κατ’ αρχάς να αποκλειστούν καρδιολογικά αίτια
• Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση – περιεχόμενο του στόμαχου (φαγητό, στομαχικά υγρά) επιστρέφουν στον οισοφάγο από το στομάχι, κάποιες φορές ως και στο στόμα. Αφήνουν μεταλλική/πικρή γεύση, άσχημη αναπνοή,
• Δυσκαταποσία: η παλινδρόμηση γαστρικού περιεχομένου στον οισοφάγο μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή. Αυτή με τη σειρά της προκαλεί δυσκινησία στον οισοφάγο, με αποτέλεσμα την δυσκολία κατάποσης. Σε χρόνιες περιπτώσεις η φλεγμονή αυτή μπορεί να προκαλέσει μέχρι και στένωση (Αχαλασία οισοφάγου)
• Σύνδρομο Barrett: Τα κύτταρα του οισοφάγου δεν είναι φτιαγμένα να αντέχουν στα στομαχικά υγρά, καθώς σε κανονικές συνθήκες σπάνια έρχονται σε επαφή. Στην περίπτωση παλινδρόμησης αυτό συμβαίνει πολύ συχνά και προκαλεί φλεγμονή. Ο οργανισμός ανταποκρίνεται στην μη φυσιολογική κατάσταση, αλλάζοντας τα φυσιολογικά κύτταρα του κατώτερου οισοφάγου, με άλλα φυσιολογικά κύτταρα που είναι φτιαγμένα για να αντέχουν αυτές τις συνθήκες: αυτά του λεπτού εντέρου. Η εξαλλαγή αυτή είναι προκαρκινική. Δηλαδή, ενώ ΔΕΝ είναι κακοήθης εξ ορισμού, η πιθανότητα να εμφανιστεί κακοήθεια στο μέλλον είναι αυξημένη. Πλην της φαρμακευτική αγωγής είναι απαραίτητος ο τακτικός γαστρεντερολογικός έλεγχος με βιοψίες. Το σύνδρομο Barrett αποτελεί ένδειξη για χειρουργική αντιμετώπιση της παλινδρόμησης.

Εφόσον υπάρχουν συμπτώματα, απαιτείται γαστρεντερολογικός έλεγχος με γαστροσκόπηση. Με τον τρόπο αυτό εκτιμάται εάν υπάρχουν ορατές μεταβολές που επιβεβαιώνουν την παλινδρόμηση, ανατομικοί λόγοι για την παλινδρόμηση (π.χ. διαφραγματοκήλη), και λαμβάνονται βιοψίες για ιστολογικό έλεγχο φλεγμονής της περιοχής.

Πιο ακριβής εξέταση διάγνωσης ΓΟΠ είναι η 24ωρη μέτηση p.H. (οξύτητας) και πίεσης του οισοφάγου. Η διαγνωστική ακρίβεια της μεθόδου είναι η υψηλότερη από αυτές που διαθέτουμε σήμερα. Ωστόσο, χρησιμοποιείται κυρίως ως προεγχειρητικός έλεγχος σε ασθενείς με έντονη συμπτωματολογία που δεν υποχωρεί στη φαρμακευτική αγωγή ή που δεν έχουν εμφανή ευρήματα στη γαστροσκόπηση συμβατά με ΓΟΠ.

Η θεραπεία μπορεί να είναι φαρμακευτική ή χειρουργική.

Τα σύγχρονα φαρμακευτικά μέσα είναι ιδιαίτερα ισχυρά και έχουν μεγάλο βαθμό επιτυχίας στον έλεγχο των συμπτωμάτων και της φλεγμονής. Κατά συνέπεια, ο αριθμός των ασθενών που χρήζουν χειρουργικής επέμβασης είναι μικρός.

Το βασικό μειονέκτημα της φαρμακευτικής αγωγής είναι ότι διαρκεί εφ’ όρου ζωής, και δυστυχώς όλα τα φάρμακα έχουν παρενέργειες, ακόμη και τα ασφαλέστερα.

Ασθενείς νεαρής ηλικίας, που προσβλέπουν σε δεκαετίες συνεχούς λήψης φαρμακευτικής αγωγής, προτιμούν την πιο δραστική λύση της χειρουργικής επέμβασης από το να λαμβάνουν φάρμακα για πολλά χρόνια, καθώς αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών.

Σημαντική παράμετρο αποτελεί επίσης η οικονομική επιβάρυνση της μακροχρόνιας θεραπευτικής αγωγής. Είναι αποδεδειγμένο ότι το κόστο μιας χειρουργικής επεμβασης για την ΓΟΠ, αποσβένεται σε 10 περίπου χρόνια, ακόμα και με τη χρήση φθηνότερων γενόσημων σκευασμάτων – για τα οποία γίνεται πολύς λόγος σήμερα.

• Ασθενείς των οποίων τα συμπτώματα δεν ανταποκρίνονται στη φαρμακευτική αγωγή
• Νέοι σε ηλικία ασθενείς οι οποίοι θα πρέπει να λαμβάνουν φάρμακα για το υπόλοιπο της ζωής τους.
• Ασθενείς που δεν επιθυμούν να λαμβάνουν φάρμακα για το υπόλοιπο της ζωής τους.
• Οισοφάγος Barrett
• Ασθενείς με σημαντικού μεγέθους διαφραγματοκήλη